Жұмыстан шығу кезіндегі түпкілікті есеп айырысу: төлемге негіз болатын құжаттар мен бухгалтерияның талаптары

Жұмыстан шыққан қызметкермен бухгалтерияның толық есеп айырысуы үшін бірнеше маңызды есептеулер жүргізу қажет. Бұл есептеулерге еңбекақы, пайдаланылмаған еңбек демалысы үшін өтемақы, сыйақылар, бонустар және басқа да төлемдер кіреді. Бухгалтерияның түпкілікті есеп айырысу жүргізу үшін қандай құжаттар негіз болатынын қарастырайық.

Қазақстан Республикасының Еңбек кодексіне сәйкес, жұмыс беруші қызметкерге еңбекақыны және заңнамада, еңбек, ұжымдық шарттарда, сондай-ақ жұмыс берушінің актілерінде көзделген өзге де төлемдерді толық әрі уақтылы төлеуге міндетті.

Еңбек кодексінің 96-бабына сәйкес, еңбек шарты бұзылған кезде, қызметкерге жалақымен қатар пайдаланылмаған жыл сайынғы ақы төленетін еңбек демалысы күндері үшін өтемақы төленеді. Бұл төлем қызметкердің орташа жалақысы негізінде есептеледі. Жыл сайынғы ақы төленетін еңбек демалысының ұзақтығы күнтізбелік күндермен есептеледі, ал еңбек демалысына сәйкес келетін мереке күндері есепке алынбайды. Егер қызметкер бір жылдан аз уақыт жұмыс істеген болса, орташа күндік жалақыны есептеу үшін іс жүзінде істелген уақыт алынады.

Еңбек кодексінің 113-бабына сәйкес, еңбек шарты тоқтатылған кезде жұмыс беруші қызметкерге тиесілі барлық сомаларды еңбек шарты тоқтатылған күннен бастап 3 жұмыс күнінен кешіктірмей төлеуге міндетті. Егер жұмыс берушінің кінәсінен жалақы мен еңбек шартын бұзуға байланысты өзге төлемдер кешіктірілсе, жұмыс беруші қарыз соманы және төлем жасалған күнді қоса алғанда, кешіктірілген кезең үшін өсімпұл төлеуге міндетті. Өсімпұл мөлшері ҚР Ұлттық Банкінің базалық мөлшерлемесінің 1,25 есесіне тең.

Осылайша, бухгалтерия еңбек шарты бұзылған күннен бастап 3 жұмыс күні ішінде барлық есеп айырысуды жүргізіп, қызметкермен түпкілікті есеп айырысуы тиіс.

Есеп айырысуды бастауға негіз болатын құжаттар:

• қызметкердің жұмыстан шығу туралы жазбаша өтініші;
• жұмыстан шығару туралы бұйрық.

Аталған құжаттарды алғаннан кейін бухгалтерия 3 жұмыс күн ішінде қызметкермен толық есеп айырысуы тиіс.