Как правильно уплачивать налог на имущество для ЖК и ЖШС в Казахстане: важные аспекты и помощь Mybuh.kz

Жеке кәсіпкерлер (ЖК) мен заңды тұлғалар (ЖШС) мүлік салығын жер салығымен бірдей принциппен төлейді. Салық мөлшерлемелері салық салу режиміне байланысты және Қазақстан Республикасының Салық кодексінің 521-бабында бекітілген.

Қандай мүлікке салық салынады

Жеке кәсіпкерлер мен заңды тұлғалар өз меншігінде, соның ішінде үлестік, пайдалану, жалға алу және т.б. иелігінде бар ғимараттар мен құрылыстар үшін салық төлейді. Сондай-ақ концессионерлер мен лизинг алушылар да салық төлейді (ҚР СК 517-бабы 1-тармақ).

Шаруа немесе фермер қожалықтарына арналған АСН режиміндегі ЖК, егер олардың мүлкі меншігінде болып, ауыл шаруашылығы өнімін өндіру мен оны сақтауда тікелей пайдаланылса, салық төлемейді.

Салық салынбайтын мүлік (ҚР СК 519-бабы 3-тармақ, 523-бабы):

• жер салығы төленетін жер учаскелері;
• ҚР Үкіметінің шешімімен консервацияға қойылған ғимараттар, құрылыстар;
• аяқталмаған құрылыс нысандары;
• тұрғын үй қорынан шығарылмаған (кәсіпкерлік қызметте пайдаланылатын) және жалға берілген тұрғын үйлер, олар бойынша салықты ҚР СК 532-бабына сәйкес салық органдары есептейді.

Мүлік салығы қалай есептеледі, салық мөлшерлемелері

Бухгалтерлік есеп жүргізетін заңды тұлғалар мен ЖК мүлік салығын келесі формула бойынша есептейді: Салық салынатын база * салық мөлшерлемесі.

Салық салынатын база = Бухгалтерлік есеп деректері бойынша салық салынатын объектілердің орташа жылдық баланстық құны.

Орташа жылдық баланстық құн = есепті салық кезеңінің әр айының 1-іне және есепті кезеңнен кейінгі айдың 1-іне салық салынатын объектілердің баланстық құнын қосу арқылы алынған соманың 1/13 бөлігі.

Бухгалтерлік есеп деректері бойынша баланстық құн = Бастапқы құн – Жиналған амортизация +/- Қайта бағалау нәтижесі (жүргізілсе) – Жиналған залалдар (мойындалса) + Бұрын мойындалған залалдарды қалпына келтіру (жүргізілсе).

Бухгалтерлік есеп жүргізбейтін ЖК үшін салық салынатын база – ғимараттар мен басқа да салық салынатын объектілерді сатып алуға, салуға, орнатуға, қайта жаңартуға жұмсалған шығындардың жиынтығы.

Ғимараттар, құрылыстар бойынша амортизацияның шекті нормасы – 10%.

Мүлік салығы мөлшерлемелері:

• Заңды тұлғалар – салық базасының 1,5%-ы;
• Жеңілдетілген декларация бойынша АСН режиміндегі заңды тұлғалар – 0,5%;
• Жеке кәсіпкерлер – 0,5%;
• Коммерциялық емес ұйымдар – 0,1%;
• Әлеуметтік салада қызмет ететін ұйымдар (әлеуметтік кәсіпкерлік субъектілері) – 0,1%;
• Кітапханалық қызмет көрсететін ұйымдар – 0,1%;
• Ауыз су объектілері бойынша заңды тұлғалар – 0,1%;
• Ауыл шаруашылығы тауар өндірушілері, шаруа және фермер қожалықтары пайдаланатын суару үшін гидромелиорациялық құрылыстар – 0,1%.

0,1% мөлшерлемесі белгіленген заңды тұлғалар, егер салық салынатын объектілерді пайдалануға, сенімгерлік басқаруға немесе жалға берсе, 1,5% мөлшерлемесі бойынша салық төлейді. Мүгедектер ұйымдарына бұл талап қолданылмайды.

Сондай-ақ жекелеген санаттар үшін 0% мөлшерлеме көзделген (ҚР СК 521-бабы 5-тармақ). Бұған АЭА аумағында жұмыс істейтін ұйымдар немесе инвестиция туралы келісім жасасқан тұлғалар кіреді.

Кәсіпкерлер мүлік салығын өздері есептейді.

Есептілікті тапсыру және салық төлеу мерзімдері

Барлық кәсіпкерлер, АСН режиміндегі ЖК-ден басқа, мүлік салығын жер салығы сияқты төлейді – ағымдағы салық кезеңінің 15 ақпанына дейін ағымдағы төлемдер есебін тапсырады, ал төлемдерді 25 ақпан, 25 мамыр, 25 тамыз және 25 қарашаға дейін тең үлеспен төлейді.

АСН режиміндегі ЖК жылына бір рет – 31 наурызға дейін декларация тапсырады және декларация тапсырғаннан кейін 10 күн ішінде мүлік салығын төлейді (ҚР СК 525-бабы 3-тармақ, 522-бабы 12-тармақ).

Егер мүлік жыл ішінде сатып алынған болса, ағымдағы төлемдер мына формула бойынша ұлғайтылады: Салық мөлшерлемесі * (1/13 бастапқы құн * ағымдағы кезең айларының саны).

Егер мүлік жыл ішінде сатылса, ағымдағы төлемдер мына формула бойынша азаяды: Салық мөлшерлемесі * (1/13 объектілер құны * ағымдағы кезең айларының саны).

Егер мүлік 25 қарашадан кейін сатып алынса немесе алынса, салық қорытынды декларация тапсырылғаннан кейін 10 күн ішінде төленеді. Декларация есепті жылдан кейінгі жылдың 31 наурызынан кешіктірілмей тапсырылады. АСН режиміндегі ЖК декларация тапсырғаннан кейін 10 күн ішінде төлейді.